Chị Dương Thanh Mai – chủ cửa hàng chuyên phục vụ đặc sản 3 miền tại Hà Nội cho biết, muồm muỗm xanh chủ yếu xuất hiện vào mùa lúa, chia thành hai đợt là từ cuối tháng 4 đến hết tháng 7 và từ đầu tháng 8 đến hết tháng 9.

Đây cũng là những thời điểm muồm muỗm được nhận xét là có chất lượng tốt nhất, thịt béo và thơm. Tùy từng địa phương, mùa lúa có thể sớm hoặc muộn hơn nên thời gian khai thác muồm muỗm cũng khác nhau.

Theo chị Mai, muồm muỗm xanh có ở nhiều tỉnh thành phía Bắc, nhất là khu vực Tây Bắc vì diện tích trồng lúa lớn. Song, cửa hàng của chị chủ yếu thu mua muồm muỗm từ một số tỉnh như Ninh Bình, Thanh Hóa.

Thông thường, muồm muỗm xanh có giá bán từ 600.000 – 800.000 đồng/kg, tùy thời điểm. Lúc cao điểm, số lượng muồm muỗm khai thác được không nhiều, giá thành có thể lên tới cả triệu đồng mỗi cân.

Trong đó, muồm muỗm sống có giá cao hơn muồm muỗm cấp đông từ 150.000 – 200.000 đồng/kg. Chị Mai chia sẻ: “Muồm muỗm có giá cao vì khá hiếm, hiện chưa nuôi được mà chỉ có thể khai thác từ tự nhiên.

Việc bắt chúng cũng không đơn giản, mỗi người đi vợt nhiều lắm chỉ được vài lạng hoặc vài cân nên tôi thường phải gom từ nhiều hộ dân, trong nhiều ngày mới có đủ để cung cấp cho khách”.

Mặc dù có giá đắt đỏ ngang tôm hùm nhưng muồm muỗm xanh vẫn được nhiều thực khách tìm mua, không ngại chi tiền để có được món đặc sản gợi nhớ tuổi thơ.

“Năm nào gần đến mùa muồm muỗm, tôi cũng phải đặt hàng trước cả tháng may ra mới mua được một ít. Khi nào có nhiều, tôi mua 1 - 2kg về cấp đông ăn dần.

Năm nay do mưa lũ nên lúa đổ nhiều, người dân ở một số nơi phải thu hoạch sớm nên lượng muồm muỗm cũng ít hơn”, chị Thanh Nga (ở Hoàng Mai, Hà Nội) nói.

Theo chị Nga, muồm muỗm có thể chế biến thành một số món ngon như nướng, chiên giòn, rang lá chanh,…

Muồm muỗm sau khi mua về được cắt bớt cánh, râu và chân để ăn không bị cứng. Trước khi nấu chỉ cần đem rửa sạch rồi chế biến, nêm nếm gia vị tùy ý.

Muồm muỗm khi nhặt chân, cánh, râu vẫn sống nên cấp đông ngay sẽ đảm bảo tươi ngon, không giảm bớt vị ngậy, béo.

Những thực khách từng thưởng thức muồm muỗm nhận xét, món ăn này có độ béo ngậy và dậy mùi thơm hơn châu chấu. Nhất là muồm muỗm chiên giòn, rắc thêm lá chanh thái nhỏ được xem như món nhậu khoái khẩu của cánh mày râu.

Tuy nhiên, giống như nhiều loài côn trùng khác, muồm muỗm cũng dễ gây dị ứng hoặc nghiêm trọng hơn là ngộ độc nên thực khách cần cẩn trọng khi sử dụng, chế biến chúng thành thức ăn để đảm bảo sức khỏe và an toàn vệ sinh thực phẩm.

Ảnh: Dương Thanh Mai

Theo chị Phương, bún thang lươn Hưng Yên khác bún thang Hà Nội. Điểm dễ phân biệt nhất là nguyên liệu ăn kèm và nước dùng.

Một bán bún thang lươn sẽ gồm bún, thịt lươn, giò lụa, trứng rán, thịt ba chỉ chiên,… chan cùng nước dùng từ cua, sá sùng và tôm khô, nêm nếm chút mắm tôm cho dậy mùi đặc trưng.

Bún được sử dụng phải là loại bún rối của làng bún Viên Tiêu (Tiên Lữ, Hưng Yên). Sợi bún có độ nhỏ vừa phải, mềm nhưng hơi dai.

Lươn nấu bún thang phải chọn loại lươn đồng còn sống, khỏe, kích thước không cần quá to nhưng mình dày, chắc thịt. 

“Lươn sống mua về cho vào chậu, rắc thêm muối rồi đậy kín lại để lươn giẫy mạnh, loại bỏ chất nhớt ở da. Sau đó, lươn được sơ chế sạch, luộc qua rồi lọc xương, tách riêng lấy phần thịt. Công đoạn gỡ thịt lươn cần tỉ mỉ để thịt không bị nát, kích thước đồng đều”, chị Phương cho hay.

Thịt lươn sau đó được tẩm ướp cùng một số gia vị như nghệ, gừng, hành khô, muối,… để khử mùi tanh, tạo màu sắc bắt mắt và tăng độ đậm đà. Chờ khoảng 15-20 phút cho lươn ngấm đều gia vị thì đem chiên ngập dầu cùng hành khô.

Tùy từng nơi và bí quyết riêng, có quán sẽ lọc thịt khi lươn còn sống rồi tẩm ướp luôn thay vì luộc sơ qua.

Khâu chiên thịt lươn cũng đòi hỏi người nấu phải có kinh nghiệm để “canh” lửa và thời gian vừa đủ, giúp lươn chín đều, ngoài giòn trong mềm và có màu nâu đẹp mắt.

Các nguyên liệu còn lại như giò lụa, trứng rán, thịt ba chỉ chiên giòn,… cũng được chế biến tỉ mỉ, đảm bảo tính thẩm mỹ cho món ăn.

Giò lụa được thái sợi dài, có độ giòn và thơm mùi lá chuối. Trứng gà ta được tráng mỏng đều tay rồi đem thái chỉ. Còn thịt ba chỉ thái con chì rồi chiên giòn.

Cuối cùng là phần nước dùng – được ví như “linh hồn” của món ăn. Nước dùng của bún thang lươn thường nấu từ cua đồng, ninh cùng xương ống. Tùy từng nơi và từng quán, người ta có thể cho thêm sá sùng và tôm khô để tăng vị ngọt thanh tự nhiên.

Khi thưởng thức bún thang lươn Hưng Yên, thực khách còn cho thêm chút mắm tôm, ăn kèm rau sống gồm hoa chuối thái mỏng, rau ngổ, xà lách, rau mùi, kinh giới, tía tô,... để cảm nhận trọn vẹn hương vị.

Bún thang lươn Hưng Yên gây ấn tượng bởi sự hài hòa về mặt thị giác với màu trắng của bún, màu nâu của lươn, màu vàng của trứng,… xen lẫn sắc xanh của rau răm, hành lá.

Bún thang lươn là món ăn chứa đựng tinh hoa văn hóa ẩm thực của vùng đất Phố Hiến từ xưa đến nay.

“Điểm nhấn của món đặc sản này là miếng thịt lươn to dày, ngoài giòn trong mềm, không cong queo hay khô tóp như miến lươn trộn và cũng không quá mềm như miến lươn nước. Thịt lươn được chế biến khéo léo nên không bị dính xương nhỏ hay còn mùi tanh.

Bún thang lươn dễ ăn, người lớn hay trẻ nhỏ đều có thể thưởng thức. Mình thường ăn 2 bát mà vẫn thấy thòm thèm”, chị Phương Thảo (ở TP Hưng Yên) chia sẻ.